Aνάρτηση Working Papers Ομότιμου Καθηγητή Γεώργιου Μπήτρου


    Working Paper no 03 ǀ February 2021 με τίτλο "Commodity Market and the Price Level"

    Περίληψη

    Μεταλλικά Νομισματικά Συστήματα και το Επίπεδο των Τιμών

    Στην εργασία αυτή θεμελιώνονται θεωρητικά και τεκμηριώνονται εμπειρικά οι ακόλουθες προτάσεις αναφορικά με την σχέση μεταξύ του γενικού επιπέδου των τιμών και του νομίσματος σε χώρες όπου αυτό βασίζεται σε κάποιο πολύτιμο μέταλλο όπως ο χρυσός και ο άργυρος:     

    1. Σε μια ανοικτή οικονομία της αγοράς με μεταλλικό νόμισμα, εξαιρουμένης της  περίπτωσης όπου η περιεκτικότητα του νομίσματος σε πολύτιμο μέταλλο υποβαθμίζεται, το γενικό επίπεδο των τιμών μεταβάλλεται βραχυχρόνια και μακροχρόνια χωρίς χρονική τάση, ανεξάρτητα από οποιεσδήποτε διαταραχές στην προσφορά και στη ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών.
       
    2. Η εν λόγω σταθεροποιητική ιδιότητα πηγάζει από τον μηχανισμό μέσω του οποίου μεταβολές στις τιμές των αγαθών και υπηρεσιών κινητοποιούν το ενδιαφέρον των κατόχων μεταλλικού νομίσματος και ενεργούν ώστε να εξισώσουν μέσω της προσφοράς και της ζήτησης το κόστος ιδιοκτησίας της νομισματικής μονάδος προς την αγοραστική της αξία σε αγαθά και υπηρεσίες.
       
    3. Όταν η χώρα περί της οποίας πρόκειται είναι μεγάλη σε σχέση με την διεθνή αγορά του πολύτιμου μετάλλου του νομίσματός της, η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών με την προαναφερθείσα έννοια ενδέχεται να χρειάζεται την μεταβολή του φόρου του εκδοτικού προνομίου (seigniorage). Αλλά αν ή οικονομία της χώρας είναι κλειστή, τότε κατάλληλες μεταβολές του εν λόγω φόρου καθίστανται απαραίτητες, ανεξάρτητα από το σχετικό μέγεθός της χώρας και τις πηγές των διαταραχών.
       
    4. Μέσω κατάλληλων μεταβολών του φόρου του εκδοτικού προνομίου, καθώς και μεταβολών της περιεκτικότητας του νομίσματος σε πολύτιμο μέταλλο, το επίπεδο των τιμών μπορεί να διακρατηθεί ακόμη και πλήρως σταθερό, ανεξάρτητα από το μέγεθος και τις πηγές των διαταραχών, το σχετικό μέγεθος της χώρας, και το βαθμό ανοικτότητας της οικονομίας της.
       
    5. Αυτές οι προτάσεις είναι συνεπείς με τις εμπειρίες στην Αθήνα τα κλασσικά χρόνια, την Γαλλία την περίοδο 1350-1436, την Ισπανία τον 16ο αιώνα , τις Ηνωμένες Πολιτείες την περίοδο 1870-1914, και την Κίνα το διάστημα 1910-1935.
       

    Working Paper no 04 ǀ March 2021 με τίτλο "Destabilizing Αsymmetries in Central Banking: with Some Enlightenment from Money in Classical Athens"

    Περίληψη
     

    Αποσταθεροποιητικές Ασυμμετρίες της Κεντρικής τραπεζικής:

    Με κάποια Διαφώτιση από τη Λειτουργία του Χρήματος στην Κλασσική Αθήνα

    Στα οικονομικά, η έννοια της συμμετρίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έννοια της ισορροπίας.  Επ’ αυτών οικοδομήθηκε η θεωρία της γενικής οικονομικής ισορροπίας(General Equilibrium Theory), η οποία κυριάρχησε μέχρι τη δεκαετία του 1970. Έκτοτε, καθώς φαινόμενα όπως ο στασιμοπληθωρισμός, η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, η διευρυνόμενη συγκέντρωση της οικονομικής και πολιτικής δύναμης σε πολυεθνικές επιχειρήσεις, κλπ., δεν ήταν επιδεκτικά ερμηνείας και πολύ περισσότερο αποτελεσματικής ρύθμισης από τις  αρμόδιες αρχές, προτάθηκαν πλαίσια ανάλυσης βασισμένα στην έννοια της ασυμμετρίας.

     Στο πεδίο της κεντρικής τραπεζικής η σχετική βιβλιογραφία έχει αναδείξει τέσσερεις κατηγορίες αποσταθεροποιητικών ασυμμετριών. Για αναφορά και διάκριση μεταξύ τους, στην παρούσα εργασία αναφέρονται ως πληροφοριακές (informational) , διαρθρωτικές (structural), εργαλειακές (instrumental), και ασυμμετρίες ηθικού κινδύνου (moral hazard). Στα πλαίσια του νομισματικού συστήματος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, η τελευταία ασυμμετρία είναι ιδιαίτερα αποσταθεροποιητική γιατί η κεντρική τράπεζα, αναλαμβάνοντας τους τραπεζικούς κινδύνους καλών και κακών τραπεζών, καλλιεργεί μεταξύ τους κίνητρα ηθικού κινδύνου, αφού όλες οι τράπεζες, γνωρίζοντας ότι  καλύπτονται από την κεντρική τράπεζα, αποδίδονται στην ανάληψη υπερβολικών επενδυτικών κινδύνων προκειμένου να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Συνεπώς, αν κάτι είναι βέβαιο, αυτό είναι ότι μια χρηματοοικονομική κρίση όπως αυτή του 2008, και ίσως χειρότερη, θα προκύψει σε χρόνο που δεν μπορεί να προβλεφθεί. Γι’ αυτό, λόγοι πρόνοιας επιβάλλουν την αντικατάσταση της κεντρικής τράπεζας στις ΗΠΑ και στις άλλες δημοκρατίες Δυτικού τύπου, με ένα νομισματικό σύστημα απαλλαγμένο απ’ αυτές τις στρεβλωτικές  ιδιότητες. 

    Μα στόχο να συμβάλλει προς αυτήν την κατεύθυνση, αυτή η εργασία παρουσιάζει και αποτιμάει τις ιδιότητες του νομισματικού συστήματος στην κλασσική Αθήνα, τα πλεονεκτήματα του οποίου δύσκολα μπορούν να υποεκτιμηθούν.  Ειδικότερα, η χρηματαγορά λειτουργούσε ως ένα πλήρως αποκεντρωμένο νομισματικό σύστημα. Η πολιτεία υπηρετούσε το κοινό καλό παρέχοντας τους αναγκαίους θεσμούς για την ανάδειξη της Αττικής δραχμής σε κυρίαρχο σύμβολο της διεθνούς αξιοπιστίας της. Η ποσότητα του νομίσματος, το επιτόκιο, και ο λόγος των τραπεζικών αποθεματικών προσδιορίζονταν σε ανταγωνιστικές ιδιωτικές αγορές. Επιπλέον, οι νομισματικές πολιτικές δεν προκαλούσαν ασυμμετρίες γιατί η ο άργυρος ως βάση του νομίσματος, η ευελιξία των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών, και η πλήρης ανοικτότητα της οικονομίας, εξασφάλιζαν την σταθερότητα των τιμών και την πλήρη απασχόληση.

     


    Working Paper no 14 ǀ April 2021 με τίτλο "From the Athenian Silver to the Bitcoin Standard: Private Money in a State-enforced Free Banking Model"

    Περίληψη
     

    Από το Αθηναϊκό αργυρό νόμισμα στο Bitcoin: Ιδιωτικό Xρήμα σε ένα Eλεύθερο Tραπεζικό Σύστημα με την Συνδρομή της Πολιτείας

    Τα τελευταία χρόνια, πολλά κρυπτονομίσματα προκαλούν σοβαρά την κυριαρχία του χαρτονομίσματος που εκδίδουν οι κεντρικές τράπεζες. Η έκβαση της πρόκλησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την απάντηση στο παλαιό θεμελιώδες ερώτημα εάν και κατά πόσο οι αγορές έχουν τη δυνατότητα να παράγουν χρήμα χωρίς οποιανδήποτε παρέμβαση εκ μέρους του κράτους. Το αντικείμενο της έρευνας στην παρούσα εργασία είναι να ρίξει φως σ’ αυτό το ερώτημα, αξιοποιώντας τις γνώσεις που έχουμε πλέον για το πολύ επιτυχημένο νομισματικό σύστημα των Αθηνών τα κλασσικά χρόνια.

     Από την ανάλυση των ιστορικών δεδομένων προκύπτει ότι η κυβέρνηση είχε ορίσει ως μονάδα μέτρησης των αξιών την Αττική δραχμή, την είχε διασυνδέσει με ένα πολύτιμο μέταλλο, δηλαδή τον άργυρο, και την χρησιμοποιούσε σε όλες τις εγχώριες και τις διεθνείς της συναλλαγές. Χρησιμοποιώντας το μερίδιο του αργύρου που λάμβανε από τα ορυχεία του Λαυρίου και άλλες πηγές, η κυβέρνησης ενεργούσε ως ένας μεγάλος προμηθευτής αργυρών δραχμών. Νομοθετούσε και εφάρμοζε ρυθμίσεις οι οποίες αποσκοπούσαν  στην διαφύλαξη της ακεραιότητας του νομίσματος. Αλλά άφηνε τις αγορές ελεύθερες να προσδιορίσουν την ποσότητα του νομίσματος, τον τραπεζικό δανεισμό και τα επιτόκια, καθώς και την δραχμή να κυκλοφορεί ελεύθερα και ανταγωνιστικά με τα νομίσματα τρίτων χωρών εντός των συνόρων της. Το αποτέλεσμα ήταν ότι η Αττική δραχμή κυριάρχησε στις διεθνείς αγορές για τρεις αιώνες και συνέβαλλε τα μέγιστα στην  οικονομική δύναμη των Αθηνών.

    Σ’ αυτή τη βάση, συμπεραίνεται ότι το υπόδειγμα του αργυρού κανόνα της Αθήνας τα κλασσικά χρόνια προσφέρει ένα πολύ χρήσιμο πρότυπο παραγωγής ιδιωτικού χρήματος κάτω από ανταγωνιστικές συνθήκες, καθώς και την επίβλεψη και ενισχυτική συνδρομή της πολιτείας.