Παγκόσμια Ημέρα των Γυναικών

    Άρθρο της Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Ε. Αποσπόρη με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των Γυναικών  2021

    8η Μαρτίου: Φόρος τιμής και υπενθύμιση

    Η Παγκόσμια Ημέρα των Γυναικών είναι   φόρος τιμής  για τις γυναίκες που αγωνίστηκαν και αγωνίζονται για την ισότητα των φύλων μέσα σε αντίξοες και επικίνδυνες συνθήκες και υπενθύμιση ότι η  ουσιαστική ισότητα μεταξύ των φύλων χρειάζεται ακόμη πολλή προσπάθεια και πολύ χρόνο για να επιτευχθεί.

    Το ιστορικό

    Η πρώτη καταγεγραμμένη γιορτή των γυναικών λαμβάνει χώρα στις 28 Φεβρουαρίου του 1909, στη Νέα Υόρκη, από το σοσιαλιστικό κόμμα της Αμερικής. Ένα χρόνο μετά, τον Αύγουστο του 1910, στο Διεθνές Σοσιαλιστικό Συνέδριο των Γυναικών, οι Γερμανίδες εκπρόσωποι μαζί με άλλες εκπροσώπους χωρών, εμπνευσμένες από τις Αμερικανίδες σοσιαλίστριες, προτείνουν την καθιέρωση της 8ης Μαρτίου ως ημέρα Γιορτής των Γυναικών. Στόχος τους είναι η 8η Μαρτίου  να αποτελέσει ορόσημο  της στρατηγικής τους, στους αγώνες για την προώθηση των ίσων δικαιωμάτων και το δικαίωμα των γυναικών στη ψήφο (suffrage). Εκείνη η περίοδος αποτελεί και την απαρχή του πρώτου φεμινιστικού κύματος, και οι γυναίκες που συμμετέχουν σε αυτό γίνονται γνωστές ως σουφραζέτες. Τα επόμενα χρόνια ακολουθούν πλείστες διαμαρτυρίες σε πολλές δυτικές πρωτεύουσες για το δικαίωμα των γυναικών στη ψήφο. Οι αγώνες τους στέφονται με επιτυχία, καθώς σιγά σιγά όλο και περισσότερες χώρες ξεκινούν να αναγνωρίζουν πολιτικά δικαιώματα σε μερίδιο γυναικών. Με την έλευση του δεύτερου κύματος του φεμινισμού, προς το τέλος της δεκαετίας του 60, η 8η Μαρτίου  βάζει νέους στόχους. Οι γυναίκες αγωνίζονται για ίσα δικαιώματα στην εργασία, για ίσες αμοιβές, για το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του σώματος τους αλλά και για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας. Το 1975 τα Ηνωμένα Έθνη ξεκινούν να γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα των Γυναικών. Με το πέρασμα των χρόνων όμως και την αποδυνάμωση του φεμινιστικού κινήματος, η γιορτή χάνει την ακτιβιστική της υπόσταση και σταδιακά εμπορευματοποιείται.

     

    Η κατάσταση σήμερα

    Σύμφωνα με το Index Score 2020 του European Institute for Gender Equality (EIGE), τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέχουν 60 χρόνια από την ουσιαστική ισότητα μεταξύ των φύλων, αν οι προσπάθειες των χωρών για αλλαγή συνεχίσουν με τον σημερινό ρυθμό. Οι μεγαλύτερες ανισότητες παρατηρούνται στον τομέα της εξουσίας, της γνώσης και του χρόνου (About | Gender Equality Index | European Institute for Gender Equality (europa.eu). Στον τομέα της εκπαίδευσης και ειδικότερα στην ακαδημαϊκή καριέρα, οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται σχεδόν σε όλες τις ακαδημαϊκές βαθμίδες. Μεγαλύτερες ανισότητες παρατηρούνται στην υψηλότερη ακαδημαϊκή βαθμίδα, αυτή της καθηγήτριας, όπου οι γυναίκες κατέχουν το 24% των θέσεων κατά μέσο όρο στην Ε.Ε.. Οι ανισότητες είναι πιο έντονες  στα πεδία των Θετικών Επιστημών, της Πληροφορικής και της Μηχανικής. Τέλος, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη και τον 5ο Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDG 5) που αφορά την ισότητα των φύλων, οι γυναίκες κερδίζουν 77 λεπτά για κάθε ένα δολάριο που κερδίζουν οι άντρες για την ίδια εργασία ενώ τουλάχιστον μία στις τρεις γυναίκες έχει υποστεί σωματική ή/και σεξουαλική βία.

    Φόρος τιμής και υπενθύμιση

    Τα τελευταία χρόνια, με την επάνοδο του φεμινισμού και του τρίτου κύματος, η 8η Μαρτίου επιστρέφει σιγά σιγά και πάλι στις ρίζες της, με στόχο να αποτελέσει μία υπενθύμιση αλλά και ένα φόρο τιμής. Για την Eleanor Roosevelt και την κληρονομιά που μας άφησε, αυτή της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, και για τη Malala Yousafzai  που αγωνίζεται για το δικαίωμα των κοριτσιών στην εκπαίδευση. Για τη Gloria Watkins, γνωστή και ως bell hooks, και τις εμβληματικές της αναφορές για το πώς η διαθεματικότητα με βάση τη φυλή και το φύλο δημιουργούν και αναπαράγουν συστήματα καταπίεσης. Για τις τρανς ακτιβίστριες Marsha P. Johnson και Sylvia Rivera που διαδήλωναν για την συμπερίληψη και τα δικαιώματα των τρανς γυναικών. Για τις γυναίκες  ανά την υφήλιο που αγωνίζονται μέσα σε αντίξοες και επικίνδυνες συνθήκες  για την εξάλειψη της έμφυλης ανισότητας και βίας στην προσωπική και εργασιακή ζωή. Και μία υπενθύμιση, ότι πρέπει να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε καθημερινά, μέχρι όλες και όλοι να γίνουμε ίσοι και ότι αυτό χρειάζεται πολλή προσπάθεια και πολύ χρόνο.